In tijden van circulaire economie en ambitieuze recyclagedoelstellingen zijn dergelijke praktijken eigenlijk onaanvaardbaar. Tegen 2020 wil Vlaanderen evolueren naar een kringloopeconomie. Ecologisch verantwoord ontwerpen van producten of ecodesign is daar een onderdeel van. Minister Schauvliege formuleert ‘de verhoging van de recycleerbaarheid van materialen’ als een belangrijke uitdaging. Hieraan koppelt ze een toename van de selectieve inzameling van kunststoffen bij huishoudens. Tegen het einde van 2017 wordt bijvoorbeeld de aparte inzameling van harde kunststoffen op het recyclagepark verplicht. Het gaat hier om producten als tuinmeubilair, rolluiken of speelgoed. Ook op het vlak van verpakkingen wil de minister vooruitgang. Maar deze beleidsintenties zijn niet overal doorgedrongen. Zo zien afvalintercommunales in de praktijk nog altijd nieuwe verpakkingen opduiken die de recyclage in het gedrang brengen.
Teveel verpakkingen blijken te bestaan uit materialen die niet recycleerbaar zijn. Of ze bestaan uit onderdelen die ook hoogtechnologische sorteermachines niet herkennen als recycleerbaar.
Het probleem van de niet-recycleerbaarheid komt uiteindelijk bij de burger terecht. Zo pogen Fost plus en de gemeenten en intercommunales het probleem enigszins te verhelpen door al jarenlang te werken met een strenge sorteerboodschap voor wat in de PMD zak mag. Maar ondanks alle inspanningen snappen heel wat mensen begrijpelijkerwijs nog altijd niet waar de ‘P’ in PMD voor staat (met name ‘plastic flessen en flacons’).
En eigenlijk zetten we daarmee de wereld op zijn kop. De huidige sorteerboodschap voor verpakkingen is te ingewikkeld. Nieuwe verpakkingen ontwerpen gebeurt vaak onverstandig vanuit ecologisch oogpunt. Werken met complexe sorteerboodschappen terwijl er onvoldoende verstandig productdesign gebeurt, is alsof je aan inbraakpreventie zou doen door de achterdeur te beveiligen, terwijl de voordeur blijft openstaan. Eigenlijk kan het niet langer dat er nog altijd nieuwe verpakkingen opduiken die niet recycleerbaar zijn. Het wordt tijd dit probleem aan de bron op te lossen. De recycleerbaarheid van een verpakking zou van bij de start zeker moeten zijn. Al helemaal in tijden van een streven naar kringloopeconomie. Zo’n aanpak zou de selectieve inzameling voor de burger ook een pak makkelijker kunnen maken.
Interafval pleit er daarom voor dat producenten verantwoording afleggen voor de verpakkingen die ze op de markt brengen. Wie bij het ontwerp onvoldoende rekening houdt met de recyclage ervan, moet de hiervan de gevolgen dragen. In Frankrijk pleitte minister Ségolène Royal bijvoorbeeld al voor een ‘malus’ voor dergelijke verpakkingen. Door alle verpakkingen voortaan samen in te zamelen binnen één terugnamesysteem kan men de producenten gevoeliger maken voor deze problematiek.
(foto: de bekende witte en recycleerbare HDPE-fles links op de foto, wordt almaar vaker vervangen door de witte PET-fles rechts op de foto. Deze laatste blijkt niet recycleerbaar te zijn... Zo verdwijnt een perfect recycleerbare verpakking van de markt ten voordele van niet recycleerbare materialen.)
