‘Onze ondersteuning is altijd maatwerk,’ zegt Jan Buysse, directeur van zowel Interza als Incovo. Beide intercommunales bedienen vijf Vlaams-Brabantse gemeenten. Voor Interza zijn dat Kampenhout, Kraainem, Steenokkerzeel, Wezembeek-Oppem en Zaventem. Incovo bedient Londerzeel, Machelen, Meise, Vilvoorde en Zemst. Het zijn vrij goed vergelijkbare gebieden, en toch is hun vraag verschillend. Jan Buysse: ‘We staan de Incovo-gemeenten vooral bij in het bestrijden van sluikstortgedrag. Op hun vraag zijn we de sluikstorten systematisch beginnen opruimen, een kwestie van snel te reageren, zodat de situatie niet uit de hand loopt. Recenter hebben we de stap gezet naar strenger handhavingsbeleid met sluikstortcamera’s. Hier zie je een duidelijk voordeel van intergemeentelijke samenwerking, want zo’n camera is duur en het gebruik is arbeidsintensief en vereist goede afspraken met de politiediensten. In de Interza-gemeenten spelen we voorlopig geen rol bij de sluikstortproblematiek. Daar hebben we het concept van de afvalstewards geïntroduceerd, dat zijn mensen die inwoners wijzen op verbeterpunten, wanneer ze afval zoals papier op straat zetten. De Interzagemeenten hebben ons ook gevraagd om meer systematiek te brengen in het beheer van hun straatvuilnisbakjes. Veel netheidsproblemen ontstaan als de vuilnisbakjes niet optimaal gespreid zijn over het gebied, onoordeelkundig geplaatst zijn of onvoldoende leeggemaakt worden. We hebben geïnvesteerd in expertise. We brengen de vuilnisbakjes en de bijhorende problemen in kaart. Op basis daarvan stellen we de plaatsing en de ledigingsrondes scherp.’ Om die expertise op te bouwen spreken de intercommunales ook Mooimakers aan. ‘De subsidie en inbreng van Mooimakers maken nieuw beleid mogelijk, je kunt zo gemakkelijker nieuwe initiatieven nemen en leren uit de ervaring van andere regio’s. Wij brengen ook meer coherentie in het beleid van de verschillende gemeenten. Niet dat we het beleid gaan dicteren, dat is niet onze taak. De dynamiek is overal anders, elke gemeente heeft eigen vragen. Maar je kunt veel efficiëntiewinst boeken door in meerdere gemeenten op dezelfde manier te werken en gemeenschappelijke instrumenten te ontwikkelen. Zo dragen we als intercommunale een steentje bij met het systematisch verzamelen van gegevens en het monitoren van indicatoren om besluiten te trekken.’
Jan Buysse: ‘Wij brengen meer coherentie in het beleid van de verschillende gemeenten. Niet dat we het beleid gaan dicteren, dat is niet onze taak.’
De politie zoveel mogelijk ontlasten
IDM is de intercommunale samenwerking van de gemeenten Lochristi, Lokeren, Moerbeke, Wachtebeke, Zele en Zelzate, samen goed voor 110.000 bewoners. IDM heeft al tien jaar aandacht voor de problemen van sluikstorten. Alles begon met een meldpunt. ‘Dankzij dat meldpunt konden we snel ingrijpen en het sluikstort snel opruimen,’ zegt communicatieverantwoordelijke Annick Maes. ‘Tegelijk hebben we sterk ingezet op sensibilisering en gaandeweg is er een luik handhaving bijgekomen. Zo analyseren we het achtergelaten vuil, zodat de daders opgespoord en bestraft kunnen worden. We werken hiervoor heel nauw samen met de politiediensten en gemeenschapswachten. We bekijken momenteel hoe IDM nog meer kan doen bij het vaststellen van overtredingen, zodat we de politiediensten kunnen ontlasten.’ Een belangrijk element in de bestrijding van zwerfvuil is de centralisatie van het vuilnisbakkenbeleid van de participerende gemeenten. ‘Wij hebben dat beheer in handen genomen en gesystematiseerd. Sinds twee jaar registreren we tijdens de ledigingsrondes alle relevante parameters op tablets: de inhoud van het vuilnisbakje, de vullingsgraad, de aanwezigheid van zwerfvuil eromheen. De gegevens verschijnen in een centrale databank, zodat de gemeenten onderling kunnen benchmarken en zich verbeteren.’ Er loopt ook een coachingtraject met Mooimakers. Na een quickscan van zwerfvuil en sluikstorten in elke gemeente wordt dit inzicht structureel onderhouden via overlegvergaderingen met de milieudiensten, de politie, de technische diensten en het beleidspersoneel.
Expertise ook in kleine gemeenten
IOK Afvalbeheer bedient 29 Kempense gemeenten. Projectcoördinator Nele Kerkhofs benadrukt net zoals Jan Buysse de combinatie van maatwerk en integratie. ‘In Balen beginnen we nu de straatvuilbakjes te vernieuwen, betere plaatsen te kiezen en de lediging te integreren in de gewone ophaalrondes. De gemeenten kunnen voor zulke verbeteroefeningen niet altijd de tijd en middelen vrijmaken. Dat project maakt deel uit van een coachingtraject van Mooimakers. Zo kunnen we als intercommunale de expertise overbrengen in gemeenten die geen coachingtraject hebben binnengehaald.’ De strijd tegen zwerfvuil en sluikstorten is complex, IOK Afvalbeheer neemt op verschillende domeinen initiatieven. ‘We ruimen zwerfvuil en sluikstorten op bedrijventerreinen op, we ondersteunen gemeenten door samen camera’s aan te kopen en we ontwikkelen diverse projecten op maat, zoals voor glasbolsites en sigarettenpeuken.’ Nele Kerkhofs benadrukt verder het belang van goede communicatie. ‘Je moet blijven sensibiliseren. Zo hebben we in verschillende gemeenten een informatiecampagne gericht naar anderstaligen. We willen dat nu uitbreiden naar ons volledige gebied. Ook in scholen zijn we actief. Begin dit jaar voerden we in dertien secundaire scholen een actieve sensibiliseringscampagne, gekoppeld aan een Facebookwedstrijd. Het is altijd moeilijk om te meten wat je daarmee bereikt, maar we zijn ervan overtuigd dat je dit moet blijven doen.’
