Wat gebeurt er met je textielafval nadat je het in de textielcontainer gedeponeerd hebt? Het textiel gaat naar een sorteercentrum om de nog bruikbare kledij en stoffen er uit te halen. Afhankelijk van het bedrijf, komt een deel in aanmerking voor hergebruik binnen België, Europa of daarbuiten. Wat niet meer herbruikbaar is, wordt gerecycleerd (bv. in vodden, isolatiemateriaal of verwerkt tot vezels als grondstof voor nieuw textiel). Wat niet meer in aanmerking komt voor recyclage, wordt verbrand.
Afgedankt textiel is één van vele huishoudelijke afvalstromen die gemeenten verplicht selectief moeten inzamelen. De inzameling gebeurt via textielcontainers of inzameling aan huis. De wetgeving bepaalt dat gemeenten de inzameling en verwerking van het huishoudelijk afval, en dus ook textielafval, moeten organiseren. Gemeenten werken voor de inzameling samen met een door OVAM erkende inzamelaar die via een overheidsopdracht wordt aangeduid. Gemeenten hebben de mogelijkheid om een deel van de opdracht voor het inzamelen van textiel voor te behouden aan sociale economiebedrijven, zoals bv. het plaatselijke kringloopcentrum. Dit garandeert dat er meer kledij in het lokale hergebruikcircuit terechtkomt. Dat gemeenten hun wettelijk toebedeelde regierol opnemen is overigens niet zonder risico. Contracten tussen de gemeente en een inzamelaar worden vaak juridisch aangevochten door andere inzamelaars.
De inzamelaars vergoeden de gemeenten voor het textiel dat ze op hun grondgebied inzamelen. Het ingezamelde textiel is immers geld waard op de recyclagemarkt, net als een aantal andere afvalstromen zoals frituurvet en -olie of oud metaal. De opbrengsten van deze afvalstromen met een marktwaarde verzachten de totaalkosten van de afvalinzameling en verwerking van het huishoudelijk afval en stromen via die weg dus terug naar de bevolking.
Heel wat gemeenten nemen voorwaarden op in hun bestekken om een waardevolle verwerking te garanderen. Toch is het moeilijk exact te traceren wat er na inzameling met het textiel gebeurt. Bovendien is er sprake van een verminderde kwaliteit van het ingezamelde textiel door fenomenen zoals fast-fashion, waardoor het moeilijk is om het ingezamelde textiel te hergebruiken.
Zowel de Europese als Vlaamse overheid bekijken momenteel de mogelijkheid om een producentenverantwoordelijkheid in te voeren voor textiel, net zoals we dat kennen voor verpakkingen, batterijen of elektronische apparaten. Ook de VVSG is daar voorstander van. Op die manier kunnen kwaliteitseisen opgelegd worden aan producenten, waardoor textiel minder snel moet worden afgedankt. Wanneer het dan toch in de textielcontainer terechtkomt, kan het lokaal worden hergebruikt of gerecycleerd.
