In 2019 werd 14% meer zwerfvuil opgeruimd dan in 2017. Dat maakte de OVAM zopas bekend. Steden en gemeenten betalen zich blauw aan de opruim en verwerking ervan, zetten massaal in op handhaving en dweilen toch met de kraan open. Daarom vraagt de Vereniging van Vlaamse Steden en Gemeenten vzw (VVSG) dat de Vlaamse Regering meer investeert in het voorkomen van afval door bijvoorbeeld het gebruik van herbruikbare verpakkingen te stimuleren. Alleen zo kan het zwerfvuilprobleem ingedijkt worden.

Netheid in Vlaanderen gaat er op achteruit in 2019
In 2019 werd er 22.641 ton zwerfvuil opgeruimd, 14% meer dan in 2017 en meer dan 5.000 ton boven de Vlaamse doelstelling van 16.341 ton per jaar. Dat is nog maar het opgeruimde afval, in werkelijkheid ligt er nog veel meer op de openbare weg en in de natuur. Ook de netheid aan autostradeparkings en afvalverzamelpunten zoals glasbollen of textielcontainers gaat achteruit. De netheid aan bushaltes of andere stopplaatsen van openbaar vervoer is niet verbeterd ten opzichte van 2014.

Afvalpreventie als sleutel tot minder zwerfvuil
Volgens VVSG is er dringend nood aan meer afvalpreventie. ‘Er komen nog te veel producten op de markt die slechts éénmaal gebruikt kunnen worden. Denk aan wegwerverpakkingen zoals plastic flesjes en wegwerpbekers. Net die producten veroorzaken veel zwerfvuil’, zegt Wim Dries, voorzitter van VVSG. De VVSG vraagt dat de Vlaamse Regering maatregelen neemt om te vermijden dat die producten op de markt komen. Zo streeft ook het Vlaams regeerakkoord naar ‘afvalarme ondernemingsmodellen voor consumptie buitenshuis’. Restaurants die meeneemmaaltijden verkopen, moeten gestimuleerd worden om herbruikbare verpakkingen te gebruiken.

Maak producenten snel verantwoordelijk voor kosten
De kosten voor het opruimen en verwerken van zwerfvuil kostte alle Vlaamse gemeenten samen 144,3 miljoen euro in 2019. De Europese richtlijn ‘Single Use Plastics’ vraagt de Europese lidstaten de kosten voor opruiming en verwerking van zwerfvuil door te rekenen aan de producenten van producten. Het gaat bijvoorbeeld over plastic flesjes, wegwerpbekers en sigarettenpeuken. ‘De Vlaamse Regering zou deze richtlijn nu snel moeten omzetten en de kosten van zwerfvuil doorrekenen aan de producenten. Wat ons betreft ook aan de producenten van blikjes. Dat zou voor de producenten een hefboom moeten zijn om het zwerfvuilprobleem aan de bron aan te pakken’, zegt Wim Dries.

Lokale besturen dweilen met de kraan open
Gemeenten nemen al lang de grootste verantwoordelijkheid in het zwerfvuilbeleid. Het OVAM- rapport toont aan dat gemeenten dweilen met de kraan open. Ze investeren volop in de juiste plaatsing van vuilnisbakken, sensibilisering, efficiënte opruiming en handhaving. Zo zetten ze GAS-boetes vooral in op het proper houden van het openbare domein. Tijdens de meeste recente Week van de Handhaving van Mooimakers in 2020 schreven ze 1250 GAS-boetes en 155 processen-verbaal uit. ‘Maar zolang men de kraan niet dicht draait zal Vlaanderen er niet netter op worden en betalen de gemeenten -en dus elk van ons- het gelag,’ aldus Dries. 

Meer info: Nathalie Debast, verantwoordelijke perszaken VVSG: 0497/31.80.77 

Meer actuele berichten