Studenten van de KU Leuven voerden recent in opdracht van Recover een studie[1] uit naar de Vlaamse materialenstroom van metalen verpakkingen zoals conservenblikken, drankblikjes, koekendozen, ... Zij brachten de verschillende afvalstromen van deze verpakkingen in kaart met behulp van bestaande studies en sorteerexperimenten. Recover wenst hiermee een objectieve uitspraak te doen over de recyclagegraad van metalen verpakkingen.
Hoeveel metalen verpakkingen recycleren we werkelijk?
We zamelen in Vlaanderen ongeveer de helft van de metalen verpakkingen die op de markt worden gebracht in via de pmd-zak[2]. Een aanzienlijk deel van de metalen verpakkingen belandt in de restafvalzak, zwerfvuil of straatvuilnisbakken, waarna het in de afvalverbrandingsinstallatie terecht komt. Uit de overgebleven verbrandingsassen kan men de waardevolle metalen recupereren voor verdere recyclage. Om een correcte berekening te maken van het metalen verpakkingsafval in deze assen, voerden de studenten een sorteerexperiment uit in een verbrandingsinstallatie. Hierdoor konden ze de hoeveelheid metalen verpakkingen in de bodemassen en de effectieve recyclagegraad[3] bepalen. Het onderzoek gaf aan dat er in het beste geval[4] slechts 3.727 ton metalen verpakkingen in de bodemassen aanwezig was en dat de effectieve recyclagegraad van metalen verpakkingen maximum 64,83% zou kunnen zijn. Indien ze nog corrigeerden voor aluminiumverliezen tijdens het verbrandingsproces, kwamen ze aan 4.092 ton en een recyclagegraad van 65,64%. Een derde van de metalen verpakkingen recycleren we dus niet.
Men spreekt nochtans over 100% recyclage…
In Vlaanderen spreken we vaak over meer dan 100% recyclage van metalen verpakkingen. Dit komt omdat we wettelijk gezien een bepaald deel van het schroot uit assen van verbrandingsinstallaties mogen meetellen, los van de vraag of dat schroot nu afkomstig is van verpakkingen of niet-verpakkingen. Zo mochten we bijvoorbeeld in 2015 18.933 ton metalen afkomstig uit het schroot van afvalverbrandingsinstallaties meetellen als gerecycleerd verpakkingsafval. In werkelijkheid bestaat dat tonnage slechts voor minder dan een vierde uit verpakkingsafval en recycleren we bijgevolg maar 65,64% van de metalen verpakkingen. Waar de overige metalen verpakkingen terecht komen, is niet duidelijk.
Wat is Recover?
Lokale besturen stellen vaak problemen vast inzake de inzameling van verpakkingsafval. Bovendien gaan ze ondanks alle maatregelen nog steeds de strijd aan met zwerfafval. Om mogelijke verbeteringen en alternatieven voor de huidige aanpak van verpakkingsafval te onderzoeken is eind 2016 een samenwerkingsverband opgericht dat de naam “Recover” draagt. Elf intercommunales en stad Antwerpen zorgden voor de noodzakelijke financiële middelen om een reeks van studies te starten die het beleid rond verpakkingsafval moeten helpen verbeteren. De nadruk ligt hierbij op een verhoogde en efficiëntere inzameling van verpakkingsafval, een betere dienstverlening voor de burger en minder verpakkingen in het zwerfvuil. In het najaar zal Recover alle resultaten presenteren tijdens een congres in Antwerpen. Als voorsmaakje wil Recover de huidige debatten voeden met de resultaten van één van zijn deelonderzoeken.
[1] De Coster E., Vandenbergh K., De Broyer S., Lambrix N., 2018. Sluiting van de materiaalverpakkingscyclus. Bachelorproef ingediend tot het behalen van de graad van bachelor of Science in de industriële wetenschappen: Industriële ingenieurswetenschappen Chemie. KU Leuven, campus Groep T Leuven.
[2] In 2015 bracht men 45.297 ton metalen verpakkingen op de Vlaamse markt waarvan 25.639 ton ingezameld via de pmd-zak
[3] Alle resultaten worden opgeschaald voor het Vlaams Gewest. Men berekent de recyclagebreuk als volgt: (metalen uit bodemassen + ingezameld via pmd-zak)/op de markt gebrachte metalen verpakkingen.
[4] Best case scenario waarbij men de beperkte herkenbare ferro-metalen verpakkingen meerekent in de resultaten
